Biện pháp giáo dục - Làm thế nào để lớp học hạnh phúc hơn! - Trường Tiểu học Tiên Điền

Nội dung tài liệu: Biện pháp giáo dục - Làm thế nào để lớp học hạnh phúc hơn! - Trường Tiểu học Tiên Điền

1. 1 BÁO CÁO BIỆN PHÁP TÊN BIỆN PHÁP: LÀM THẾ NÀO ĐỂ LỚP HỌC HẠNH PHÚC HƠN! I. LÝ DO HÌNH THÀNH BIỆN PHÁP Trong những năm gần đây, “Trường học hạnh phúc” đã trở thành một từ khóa quen thuộc và quan trọng của ngành giáo dục. Cùng với trang bị kiến thức, kỹ năng cho học sinh, việc tạo dựng ngôi trường hạnh phúc cũng được ngành giáo dục hết sức chú trọng. Tại Hà Tĩnh, từ năm học 2020-2021, ngành giáo dục đã quan tâm chỉ đạo, xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của toàn ngành, đưa xây dựng Trường học hạnh phúc vào chủ đề năm học. Đặc biệt, đến năm học 2023-2024, sau khi Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Tĩnh ban hành Kế hoạch và Bộ tiêu chí xây dựng Trường học hạnh phúc đối với các cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh, vấn đề xây dựng Trường học hạnh phúc tiếp tục được các nhà trường tích cực hưởng ứng. Trong thực tế, có nhiều quan điểm và cách tiếp cận về hạnh phúc, trường học hạnh phúc và lớp học hạnh phúc. Tuy nhiên, từ góc độ của một người mẹ, cũng là một người con trong gia đình và hơn hết là một nhà giáo, tôi cho rằng đối với mỗi học sinh, để có được hạnh phúc trước hết là được sống trong một gia đình hạnh phúc, được sự yêu thương của bố mẹ và người thân. Bên cạnh đó các em cần được trưởng thành trong một ngôi trường hạnh phúc - các em được học tập, được vui chơi, được chia sẻ, được thấu hiểu, được yêu thương và tôn trọng. Đôi khi hạnh phúc là những điều giản đơn, gần gũi như một lời động viên đúng lúc, một lời khen hay một ánh mắt thấu hiểu, một cử chỉ âu yếm. Hạnh phúc cũng có thể có một phòng học đẹp, có bạn bè vui vẻ hay một cơ hội thể hiện mình Vì vậy, với giáo viên tôi cho rằng hạnh phúc là truyền đạt được kiến thức học sinh cần, đào tạo được các thế hệ học trò vừa ngoan, vừa giỏi. Với sự cố gắng, nỗ lực từ nhiều phía, đặc biệt là xuất phát từ trái tim yêu thương học sinh của những người thầy, tôi nhận thấy rằng môi trường giáo dục, quan điểm tiếp cận trong dạy học và giáo dục, các chỉ số về trường học hạnh phúc của giáo dục Hà Tĩnh chúng ta những năm gần đây đã có nhiều cải thiện. Tuy nhiên, trong thực tế hiện nay, vẫn còn đâu đó những câu chuyện không vui như:áp lực, căng thẳng, bệnh thành tích dẫn đến Stress học đường, bạo lực học đường, lạm dụng trẻ em, còn tình trạng giáo viên dạy học còn mang tính quyền uy, thầy là đúng nhất. Sự chia sẻ, cởi mở, thân thiện với học sinh còn thiếu học sinh đến trường vẫn chưa được hưởng niềm vui trọn vẹn, đúng nghĩa... Vậy làm thế nào để mỗi ngày học sinh đến trường là một ngày vui, giáo viên đến trường mỗi ngày là một niềm hạnh phúc, quan hệ thầy trò là động lực để học sinh vươn tới tri thức và làm thế nào để lớp học được hạnh phúc hơn?... Tôi cho rằng đây không phải là câu hỏi của riêng bản thân mình mà còn của rất nhiều giáo viên đang làm công tác chủ nhiệm lớp. Tôi cũng xác định, đây không hề là một việc làm đơn giản trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay, cái khó nhất là sự thay đổi thói quen, tư duy làm việc không phải một sớm một chiều, việc xây dựng trường lớp hạnh phúc phải được tiến hành đồng bộ, bắt đầu từ mỗi cá nhân, đặc biệt là người đứng đầu. Tuy nhiên, tôi cũng cảm nhận được sự đồng hành, quyết tâm tạo sự thay đổi từ các cấp quản lý giáo dục, đây là điều kiện thuận lợi cơ bản để bản thân tôi thực hiện sự thay đổi. Xuất phát từ những trăn trở đó, trên cơ sở quan điểm chỉ đạo của Sở Giáo dục và Đào tạo, Phòng Giáo dục và Đào tạo và Kế hoạch của nhà trường về xây dựng Trường học hạnh phúc, thời gian qua, tôi đã chủ động nghiên cứu, tìm hiểu và áp dụng một số biện pháp nhằm xây dựng lớp học, mô hình mà tôi hướng tới đơn giản là một lớp học mà tất cả mọi người, từ học sinh đến thầy cô giáo, kể cả phụ huynh, mỗi ngày đến đây
2. 2 đều cảm thấy là một ngày vui và thực sự ý nghĩa.Sau một thời gian tiến hành thực nghiệm và đạt được kết quả tốt, tôimạnh dạnchia sẻ biện pháp: “Làm thế nào để lớp học hạnh phục hơn!” II. NỘI DUNG CỦA BIỆN PHÁP 1. Khảo sát, đánh giá cảm xúc,hoàn cảnh của học sinh 1.1. Khảo sát cảm xúc: Để đánh giá về mức độ cảm xúc của học sinh khi đến trường vào đầu năm, khi được phân công chủ nhiệm lớp 4A4, tôi đã thực hiện khảo sátvới một số câu hỏi trắc nghiệm để nắm bắt tâm lý học sinh. (Mẫu khảo sát và kết quả tổng hợp theo phụ lục 1) Kết quả khảo sát cảm xúc thông qua bài tập trắc nghiệm chỉ có tác dụng hỗ trợ cho phán đoán, nhận định của tôi, ngoài việc tổng hợp, phân tích, xử lý thông tin trắc nghiệm, tôi luôn cố gắng nhìn nhận thế giới dưới con mắt của học sinh khi các em cố gắng thể hiện cảm xúc (đặt mình vào vai trò học sinh); chú ý quan sát, lắng nghe các em trong khi chơi, khi học tập, sinh hoạt để phát hiện điều gì làm cho các em lo lắng, sợ hãi, hạnh phúc hay tự hào khi có cơ hội, tôi luôn chia sẻ cảm xúc với các em . Trên cơ sở tổng hợp số liệu khảo sát cảm xúc của học sinh và quá trình quan sát, tôi có một số nhận định về cảm xúc của học sinh lớp tôi chủ nhiệm năm học 2023-2024 như sau: - Những điều làm cho học sinh “vui” khi đến trường: + Được tham gia các hoạt động, đặc biệt là các hoạt động trải nghiệm sáng tạo, hoạt động nhóm, câu lạc bộ theo sở thích, năng khiếu. + Trong học tập, được tham gia học tập nhẹ nhàng, vừa học vừa chơi cùng với bạn bè, thầy cô,được phát biểu, được khen ngợi, động viên. + Sự thân thiện, gần gũi, cởi mở, quan tâm từ phía giáo viên, của bạn bè, người thân đối với việc học. + Được học tập, sinh hoạt trong môi trường lớp học sạch, đẹp, thân thiện Ngoài ra, qua trao đổi, tiếp xúc và thử nghiệm tôi còn nhận thấy các em luôn mong muốn hình ảnh cô giáo mình ăn mặc, trang điểm đẹp, nói năng nhẹ nhàng và đặc biệt là phải hay cười, không cáu gắt - Những điều làm học sinh cảm thấy “không vui” là: + Nội dung học tập căng thẳng + Hình thức học tập nhàm chán + Thái độ nghiêm khắc, phê bình trực diện của giáo viên + Bị cô lập, bạn bè không quan tâm, không “chơi” với mình + Yêu cầu cao từ phía giáo viên, cha mẹ về kết quả học tập + Bị đối xử không công bằng, không được tôn trọng + Không có cơ hội được thể hiện bản thân Từ kết quả trên, tôi cũng nhận ra rằng: mấu chốt nằm ở phương pháp giáo dục, ở thái độ, cảm xúc và hành vi của người giáo viên...Chính những yếu tố này quyết định việc học sinh đến trường có vui không, ngôi trường có hạnh phúc không, chứ không hoàn toàn phụ thuộc vào cơ sở vật chất của nhà trường. 1.2.Tìm hiểu hoàn cảnh, đặc điểm học sinh: Đây có thể xem là một trong những nội dung cơ bản, tạo cơ sở để giáo nắm rõ tình hình, hoàn cảnh sống, điều kiện học tập, sinh hoạt, môi trường tâm lý, tinh thần của học sinh để có sự phân hóa, lựa chọn các biện pháp tác động cụ thể, phù hợp. Hiện lớp tôi dạy có 31 học sinh, trong Có 1 học sinh là con mồ côi, và thuộc diện hộ nghèo; 1 học sinh thuộc hộ cận nghèo; 3 học sinh gia đình khó khăn; 4 học sinh phải
3. 3 sống cùng ông bà do bố mẹ đi làm ăn xa; nhiều gia đình có bố mẹ không có việc làm ổn định. - Nhóm 1: Những học sinh có sự phát triển vượt trội về thể chất, có năng khiếu trong một số lĩnh vực. - Nhóm 2:Những học sinh có khó khăn về điều kiện sức khỏe, thể chất (bị cận thị, suy dinh dưỡng, bệnh hiểm nghèo, khuyết tật, ) - Nhóm 3: Những học sinh có khó khăn về hoàn cảnh gia đình (khó khăn kinh tế, bố mẹ ốm đau, mắc bệnh hiểm nghèo); môi trường phát triển tâm lý, tình cảm không tốt, thiếu hụt sự quan tâm, chăm sóc: bố mẹ làm ăn xa, gia đình bố mẹ ly hôn, có người thân trong gia đình sa vào tệ nạn xã hội, bố - mẹ có trình độ nhận thức hạn chế - Nhóm 4: Những học sinhkhó khănvề phương pháp học tập dẫn đến kết quả học tập của một môn hoặc một số môn không đạt yêu cầu. Đối với mỗi nhóm học sinh, tôi lựa chọn nhóm biện pháp tác động phù hợp, tuy nhiên, điều đầu tiên mà tôi chú trọng thực hiện đó là xóa bỏ khoảng cách về mặt tâm lý giữa học sinh này với học sinh khác, giữa giáo viên và học sinh, chỉ khi xóa bỏ mặc cảm, sự tự ti của học sinh, mới có thể tiếp cận, xuất hiện tình yêu thương, tránh tổn thương về tâm lý cho học sinh, đặc biệt là đối với những học sinh thiếu hụt về tình cảm. Biện pháp cụ thể đối với các nhóm HS tôi đã thực hiện như sau: Đối với học sinh Nhóm 1, tạo môi trường, khuyến khích học sinh tham gia học tập, rèn luyện theo nhóm năng khiếu, đồng thời làm nhân tố chủ chốt trong các hoạt động của lớp, của trường, tham gia các sân chơi, các cuộc thi tự nguyện nhằm phát triển năng lực, phẩm chất đặc biệt của các em. Đối với học sinh Nhóm 2, thường xuyên theo dõi tình trạng thể chất, sức khỏe các em, thói quen ăn uống, sinh hoạt hàng ngày ở gia đình để có định hướng thực đơn, bữa ăn, chế độ dinh dưỡng tại trường cho phù hợp, đồng thời hỗ trợ các em trong các hoạt động rèn luyện, nâng cao thể lực, lựa chọn khối lượng bài học, yêu cầu phù hợp với tình trạng thể chất. Đối với học sinh Nhóm 3. Đây là nhóm đối tượng được tôi ưu tiên quan tâm nhất, bởi các em thường rất nhạy cảm về tâm lý, thiếu tự tin, dễ tự ti với bạn bè, thầy cô. Vì vậy, bạn bè, thầy cô ở trường, nhất là cô chủ nhiệm là cái phao duy nhất để các em bấu víu vào, niềm vui ở lớp là nhựa sống để học tập và rèn luyện tốt hơn. Nếu thầy cô không đồng cảm, không thấu hiểu được thì các em mất đi nhiều cơ hội để hòa đồng, để học tập, để vui chơi như bạn bè cùng trang lứa. Sau khi nắm bắt được số học sinh có hoàn cảnh khó khăn,tôi tham mưu với hội phụ huynh của lớp, của trường kịp thời hỗ trợ sách vở, áo quần cho các em; Với những em có hoàn cảnh gia đình đặc biệt, tôi thường xuyên theo dõi, nắm bắt diễn biến tâm lý học sinh, đồng thời liên hệ với cha mẹ, người đỡ đầu để động viên, khích lệ các em mỗi ngày Đối với những em có dấu hiệu tăng động, bất thường trong tính cách, ngay những ngày đầu tôi chú ý đặc biệt đến các em, gần gũi, vỗ về để tạo cảm giác an toàn và xem cô giống như người thân của mình vậy Đối với học sinh Nhóm 4, thông qua các hoạt động dạy học trên lớp, tôi luôn quan tâm lựa chọn nội dung, cách thức hướng dẫn phù hợp, tăng cường khích lệ mỗi khi các em có tiến bộ dù là nhỏ nhất. Đồng thời, thông qua các nhóm học tập, nhóm đôi bạn cùng tiến, tạo nhiều cơ hội để các em thể hiện năng lực, thế mạnh của bản thân Tóm lại, qua nhiều năm kinh nghiệm làm công tác chủ nhiệm lớp, tôi nhận thấy rằng, việc tìm hiểu học sinh là việc làm đầu tiên và cũng là bắt buộc đối với một giáo viên chủ nhiệm, nhất là trong việc xây dựng lớp học hạnh phúc thì “Hiểu”,và “gần gũi”là căn cốt, là nền tảng để xuất hiện tình yêu thương. Việc xây dựng trường học
4. 4 hạnh phúc, lớp học hạnh phúc sẽ là hình thức nếu không bắt đầu bằng tình yêu thươngvà nó phải xuất phát từ trái tim. 2. Giáo viên thay đổi để kiến tạo hạnh phúc Xây dựng lớp học hạnh phúc đòi hỏi sự thay đổi từ mỗi thành viên trong nhà trường, đây không phải là trách nhiệm của hiệu trưởng hay ban giám hiệu hay của một vài cán bộ chủ chốt trong nhà trường. Tôi nhận thức rằng, muốn có trường học hạnh phúc phải có những lớp học hạnh phúc, trước hết sự thay đổi phải bắt đầu từ người đứng đầu của một lớp, đó là giáo viên chủ nhiệm. Tôi cũng biết rằng, hành trình thay đổi bản thân không hề đơn giản mà cần có thời gian, đối với người giáo viên chủ nhiệm lớp ở tiểu học (được mệnh danh “ông thầy tổng thể”, là thần tượng trong mắt học sinh) thì sự thay đổi của bản thân còn có vai trò kiến tạo hạnh phúc. Sự thay đổi của tôi thể hiện: Thứ nhất, về hình thức đến lớp: mái tóc, trang phục gọn gàng, giản dị nhưng phải đẹp, phải kín đáo. Bản thân tôi ưu tiên chọn trang phục áo dài truyền thống. Thứ hai, luôn duy trì cảm xúc tích cực để có thể làm việc tốt hơn, sống tốt hơn. Đó là bồi dưỡng lối sống lạc quan, tự tìm ra những điều tốt ngay cả trong sự việc tiêu cực. Gác lại mọi chuyện đời thường ở phía sau để vui vẻ cùng đồng nghiệp, mỉm cười trước học trò. Tôi chào đón học sinh mình mỗi khi đến lớp bằng nụ cười thật tươi và cái xoa đầu, đập tay thân thiện, làm cho các em cảm thấy được đón nhận, gần gũi và yêu thương hơn. Thứ ba, duy trì thói quen đọc sách để mở mang hiểu biết của mình, đọc sách để trang bị những kiến thức tổng hợp và biết nhiều câu chuyện để lựa chọn các chuyện sẽ đọc, sẽ kể cho học trò của mình nghe. Cách làm của tôi: Tận dụng quỹ thời gian 15 phút đầu buổi để đọc truyện cho các em nghe. Những cuốn truyện này được tôi chọn lọc từ cuối tuần trước để phục vụ cho tuần mới. Những cuốn tôi hay đọc: Không gia đình; Mẹ kể con nghe; Thời thơ ấu; Con hạc nghĩa tình; Bà tôi đây là những câu chuyện dung dị, phù hợp với trò lớp của tôi nên có những hôm các em nghe mà không kìm được nước mắt. Có khi tôi nhờ giáo viên tiếng Anh định hướng tôi những phim hoạt hình mà có hội thoại tiếng Anh nhiều để rèn các em thói quen nghe và yêu thích học tiếng anh. Chính những việc làm bình dị này của tôi nhưng đã xây dựng được nền nếp lớp, niềm say mê đọc sách và thích thú học tập, khả năng viết đoạn văn của trò lớp tôi bao giờ cũng giàu cảm xúc hơn bởi cách định hướng tích lũy vốn từ qua những câu chuyện đọc đầu tiết sinh hoạt; đặc biệt, từng bước hình thành thói quen tự học, tự giải quyết tình huống mới - Thứ tư, tận dụng quỹ thời gian giờ ra chơi ở tại lớp, giờ tan tầm với những học sinh chưa có bố mẹ đón tôi nói chuyện với các em. Các em rất thích nghe kể những kỷ niệm tuổi thơ của cô, những câu chuyện đó rất gần gũi với các em, thông qua những chuyện vui buồn của tôi các em cũng học được nhiều điều bổ ích. Ngoài ra, hàng tháng phối hợp tổ chuyên môn, Liên đội tổ chức nhiều hoạt động theo chủ điểm để các em có cơ hội được trải nghiệm, được học thông qua chơi Tình cảm cô trò cũng nhờ đó mà thêm gắn bó bền chặt. Khoảng cách cô trò được rút ngắn và yêu thương được nối dài thêm. Tôi thường hướng dẫn nhẹ nhàng khi học sinh làm sai, góp ý một cách khéo léo về những điều các em làm chưa tốt, không chê bai làm các em nhụt chí, giữ bình tĩnh khi học sinh mắc lỗi và khích lệ, khen thưởng các em nhiều hơn. Tôi hiểu rõ: mỗi lời nói, hành động của thầy cô sẽ là nguồn lực để các em thay đổi theo hướng tích cực. - Thứ năm, ngoài các giờ lên lớp căng thẳng tôi tham gia các hoạt động thể dục thể thao, rèn luyện sức khỏe cũng như giao lưu gắn kết với đồng nghiệp.
5. 5 Tóm lại, để học sinh hạnh phúc, thì bản thân giáo viên phải có được niềm hạnh phúc thực sự trong mỗi ngày đến trường và mỗi giờ lên lớp. Muốn vậy, chúng ta phải tích cực tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức, tác phong, lối sống, ứng xử nhân văn và luôn yêu thương học trò bằng tất cả trái tim, tấm lòng nhân ái; trở lại là tuổi thơ, hòa mình vào học trò ở một chừng mực nào đó để cảm nhận được những điều các em đang mong đợi cô thầy. 3. Xây dựng không gianlớp học, thông điệp năm học của lớp Môi trường, không gian học tập có ảnh hưởng trực tiếp đến tâm lý, tình cảm của học sinh, vì đây chính là “ngôi nhà thứ hai” của các em trong suốt thời gian học tập, sinh hoạt tại trường. 3.1. Về không gian lớp học - Yêu cầu về không gian lớp học được tôi xác định phải đảm bảo các tiêu chí: xanh, sạch, đẹp, an toàn, thân thiện và có nét riêng biệt, không cầu kỳ, rườm rà, không nhiều khẩu hiệu, quan trọng nhất là bố trí được các góc riêng biệt để học sinh sáng tạo, trưng bày sản phẩm học tập của mình Tôi đặc biệt tôi dành một góc để treo hộp chứa đựng “Điều em muốn nói” với thầy cô. Đây chính là nơi mà tôi đã nhận được nhiều thông điệp nhất mỗi ngày, mỗi tuần để có biện pháp sư phạm phù hợp cho mỗi em. - Tôi ưu tiên việc cùng với học sinhtrang trí lớp học, trồng cây xanh, trồng hoa qua đó giúp các em biếtgiữ gìn, bảo vệ, yêu quý lớp học của mình. Bên cạnh đó, tôi thường xuyên tổ chức các hoạt động tập ngoài nên mọi điều kiện về không gian, như cây xanh, vườn rau, sân thể thao, sân trường cũng được tôi quan tâm, bài trí để học sinh hứng thú hơn trong học tập. 3.2. Về xây dựng thông điệp năm học của lớp: - Xây dựng thông điệp là một việc làm quan trọng, là định hướng, là nét đặc trưng riêng của mỗi lớp mà người giáo viên chủ nhiệm phải hướng tới thực hiện để đạt được mục tiêu đề ra làm cho lớp học hạnh phúc hơn. Thông điệp của lớp tôi trong năm học 2023-2024 là: “VUI VẺ - TÔN TRỌNG – HỢP TÁC – TRAO GỬI YÊU THƯƠNG” - Thông điệp năm học của lớp đơn giản, rõ ràng, là định hướng cho tất cả mọi hoạt động học tập, sinh hoạt và ứng xử trong lớp học. Trên cơ sơ thông điệp năm học, của lớp mỗi ngày đến trường, cả cô và trò đều phấn đấu để thực hiện, qua một học kỳ, thông điệp năm học của lớp đã trở thành động lực để cô và trò thay đổi, tạo ra môi trường, văn hóa lớp học mang bản sắc riêng. Lớp học do tôi phụ trách luôn đầy ắp tiếng cười mỗi ngày. Một điểm khác biệt mà tôi đã tiến hành so với đồng nghiệp đó là coi việc mắc lỗi là một phần của quá trình giáo dục. Hàng tuần, khi tiến hành sinh hoạt lớp cuối tuần, tôi không chỉ tổ chức ghi điểm, biểu dương cho những việc làm tốt của các em đã làm, mà còn đánh giá cao việc các em tự nhận thức được việc chưa tốt của bản thân, mỗi việc các em tự báo cáo chưa làm tốt, chưa hài lòng đều được ghi điểm thưởng. Chính vì vậy, học sinh không còn e ngại, mặc cảm với những điểm yếu, sai sót của mình mà giúp các em có động lực để khắc phục, tìm được niềm vui của mình thông qua chính nhược điểm của bản thân. Hình thức để các em “báo công” bắt đầu bằng việc ghi phiếu bỏ vào hộp thư “Điều em muốn nói”, sau nhiều lần như thế, các em đã chủ động bày tỏ trực tiếp. Ngoài ra, tôi luôn cố gắng xây dựng điểm tựa để các em tin tưởng, trao gửi tâm sự, không ngần ngại hỏi cô về những điều chưa biết, chưa hiểu. Luôn động viên, khích lệ học sinh, khen ngợi những ưu điểm để các em tự tin phát huy. Tôi thường xuyên dùng từ “Khen” trước và từ “Tuy nhiên” sau, nghĩa là, dù tệ đến đâu cũng cố gắng tìm ra vài điểm tích cực để khen, tránh làm các em thấy nản, tức là phải biết nhìn nhận được
6. 6 điểm tốt trong cái xấu của học sinh. Tôi chấp nhận và tôn trọng sự khác biệt của mỗi em học sinh. 4. Thực hiện các“Tiết học hạnh phúc” Khái niệm “Tiết học hạnh phúc” còn khá mới và trừu tượng, hiện tại cũng chưa có thước đo cho “Tiết học hạnh phúc”, bản thân tôi chỉ xác định rằng, để hướng tới yếu tố hạnh phúc, mỗi tiết học đều phải mang lại cho học sinh sự hài lòng, hứng khởi, vui vẻ, tham gia tích cực, sáng tạo, chủ động, phối hợp, tương tác hỗ trợ lẫn nhau, hoàn thành mục tiêucủa bài học trên quan điểm đó, trong các tiết học, tôi luôn quan tâm thực hiện những vấn đề sau: 4.1. Chủ động, linh hoạt lựa chọn nội dung học tập phù hợp Trên cơ sở mục tiêu bài học, yêu cầu cần đạt của bài học, tôi không bó buộc nội dung dạy học theo Sách giáo khoa mà chủ động nghiên cứu, điều chỉnh nội dung bài học phù hợp đối tượng lớp tôi, sử dụng hệ thống bài tập có tính ứng dụng cao trong thực tiễn hoặc đưa ra các bài tập nhóm khuyến khích học sinh cùng hợp tác làm bài, giải quyết nhiệm vụ học tập. 4.2. Sử dụng các biện pháp nhằm tích cực hóa hoạt động học tập của học sinh. - Ngoài việc khai thác sự hợp tác, chia sẻ trong các nhóm, tôi đã chủ động nghiên cứu, mạnh dạn vận dụng linh hoạt các kĩ thuật dạy học tích cực nhằm phát huy tối đa năng lực, phẩm chất cho học sinh như: kĩ thuật khăn trải bàn, kĩ thuật phòng tranh, sơ đồ tư duy . Tôi đã chú ý thiết kế các hoạt động học tập nhằm tăng cường cơ hội để học sinh thực hành, trải nghiệm, ứng dụng kiến thức vào thực tiễnđể đưa bài học đến với cuộc sống và đưa cuộc sống vào bài học. - Đặc biệt, đối với học sinh lớp tôi, tôi triệt để vận dụng quan điểm: học thông qua chơi. Tùy vào mỗi giai đoạn và tiến trình bài học mà lựa chọn các trò chơi học tập phù hợp. Các trò chơi phát triển chỉ số IQ, khả năng phản xạ cho HS như “Hỏi nhanh, đáp gọn”, “Tung bóng”, “Bắn tên”, “đi tìm mảnh ghép” và rèn kĩ năng thuyết trình như “Tập làm hướng dẫn viên” được tôi linh hoạt sử dụng cho phù hợp với từng đối học sinh; Các trò chơi “Tiếp sức”, “sắm vai”, thường được tôi áp dụng khi tổ chức hoạt động theo nhóm để các em có cơ hội được hợp tác, chia sẻ . -Tăng cường các hoạt động học ngoài lớp học: Tôi đã thường xuyên tận dụng không gian ngoài trời cho hoạt động học và chơi. Mỗi tuần, tùy vào tính chất nhiệm vụ học tập các môn học và hoạt động giáo dục, điều kiện không gian, thời gian, tôi chủ động thiết kế, tổ chức các hoạt động học và chơi ngoài lớp học. 4.3. Có hình thức kiểm tra, đánh giá linh hoạt Trong đánh giá học sinh, tôi thực hiện nghiêm túc quy trình đánh giá học sinh tiểu học theo Thông tư 27 của Bộ GD-ĐT, đồng thời chú trọng đánh giá theo quá trình, dựa trên sự tiến bộ của mỗi học sinh. Khen thưởng, động viên kịp thời các tiến bộ của học sinh dù là rất nhỏ. Ngoài đánh giá bằng điểm số, đánh giá bằng nhận xét, tôi còn thực hiện đánh giá thông qua các biểu tượng, hình vẽ vui nhộn, tuyệt đối không so sánh kết quả học tập của học sinh qua đó đã giúp học sinh giảm căng thẳng, áp lực trước yêu cầu, mục tiêu học tập. 4.4. Ứng dụng CNTT trong dạy học một cách phù hợp, không lạm dụng Ngoài việc sử dụng các thiết bị công nghệ (Smart TV), mạng Internet để khai thác, trình chiếu các học liệu, mô phỏng một số quá trình, tôi còn chủ động ứng dụng các phần mềm dùng để kiểm tra kiến thức và đem lại kết quả như Google Biểu mẫu (tức là trong một thời gian ngắn tôi có luôn kết quả bài kiểm tra chỉ cần tôi thiết kế các hỏi và học sinh có máy tính, điện thoại);
7. 7 Sử dụng một số phần mềm, hoặc Minigame để khởi động tiết học như Menti.com,Quizzi (có nghĩa là các em sẽ khởi động bằng trò chơi lồng ghép kiến thức vừa vui, vừa sảng khoái để bắt cho hoạt động học tập chính thức, tùy vào mục đích, ý đồ và thời điểm sử dụng của giáo viên); Ứng dụng rõ nét nhất các Video lồng ghép vào tiết dạy Khoa học, Lich sử và Địa lí để học sinh như cảm nhận được cuộc sống của nhân dân trong từng giai đoạn; hay cảm nhận được vẻ đẹp của đất nước qua những vi deo giới thiệu các vùng miền. Việc ứng dụng CNTT chỉ mang tính chất hỗ trợ, đối chứng, mô phỏng, do đó tôi không quá lạm dụng, thời lượng, mức độ khai thác vừa phải, kết hợp giữa công nghệ và “bảng đen phấn trắng” để thực hiện các thao tác dạy học, tránh học sinh phân tán chú ý vào yếu tố phụ trợ, mất tập trung vào nội dung chính của bài học. III. HIỆU QUẢ THỰC HIỆN Cho đến nay, phong trào thi đua xây dựng “Trường học hạnh phúc” do ngành Giáo dục – Đào tạo Hà Tĩnh phát động đã tạo được sự lan tỏa tích cực trong toàn ngành. Thành công lớn nhất về xây dựng trường học hạnh phúc đó là sự chuyển biến về nhận thức, về thái độ, về trách nhiệm. Đặc biệt, việc vận dụng các biện pháp “Làm cho lớp học hạnh phúc hơn!” đã hình thành nét đẹp trong văn hóa học đường, mối quan hệ thầy – trò, mối quan hệ đồng nghiệp, mối quan hệ giữa những học sinh ngày càng thắm thiết Đó là những giá trị tinh thần, cốt lõi có được từ việc xây dựng lớp học hạnh phúc. Bằng sự kiên trì và quyết tâm thực hiện các biện pháp nhằm xây dựng lớp học hạnh phúc tại lớp tôi, lớp học đã thay đổi theo chiều hướng tích cực: - Học sinh tích cực, chủ động, tự giác và phấn khởi hơn trong các tiết học nên giờ học nhẹ nhàng hơn mà hiệu quả. - Nề nếp lớp học nghiêm túc nhưng không căng thẳng. - Không khí lớp học vui tươi, ấm áp hơn. Điều đặc biệt là những học sinh có nhiều hạn chế về sức khỏe và nhận thức cởi mở hơn, hòa đồng hơn với bạn, với cô - Các điều kiện hỗ trợ cho công tác dạy – học đầy đủ, an toàn và thân thiện. - Và bản thân tôi đã thực sự tìm thấy nhiều niềm vui, niềm hạnh phúc mỗi ngày tới lớp. - Kết quả thi đua qua các hoạt động: Hoạt động đội xếp thứ nhất; Lớp đạt lớp Xuất sắc; Lớp đạt giải Nhì trong hội thi Dân vũ; Có 1 em đạt giải nhất cấp tỉnh bộ môn cờ vua trong hội khoẻ Phù Đổng cấp tỉnh. Có 1 HS đạt giải KK tại Hội khở Phù Đổng cấp huyện bộ môn bơi; Có 4 em đạt giải trong ngày hội Giao lưu chữ viết đẹp. Đó là những món quà rất lớn tiếp thêm tinh thần, nghị lực để tôi làm tốt hơn sứ mệnh nghề giáo của mình. Tôi đã tiến hành khảo sát, so sánh đối chiếu giữa lớp thực nghiệm và lớp đối chứng thu được kết quả như sau: Bảng 1. Khảo sát về môi trường lớp học TT Mức độ Tỷ lệ % 1 Đẹp 75 2 Chưa đẹp 20 3 Không quan tâm 5 Bảng 2. Khảo sát về mối quan hệ trong lớp học TT Mức độ Tỷ lệ % 1 Tôn trọng lẫn nhau 85
8. 8 2 Thỉnh thoảng bị bắt nạt 15 3 Thường xuyên bị bắt nạt 0 Bảng 3. Khảo sát về mối quan hệ trong học tập TT Mức độ Tỷ lệ % 1 Được phát biểu thường xuyên 85 2 Ít khi được phát biểu 15 3 Không được phát biểu 0 Bảng 4. Khảo sát về niềm vui của em khi tới lớp TT Mức độ Tỷ lệ % 1 Thường xuyên vui vẻ 90 2 Vui vẻ 7,5 3 Bình thường 2,5 Các biện pháp xây dựng lớp học hạnh phúc hơnmà tôi đã áp dụng mang lại hiệu quả cao. Các biện pháp đó dễ thực hiện, không tốn kém về kinh tế, có tính khả thi cao, giúp giáo viên chủ nhiệm chủ động trong xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện lớp học hạnh phúc hơn, phù hợp với tình hình thực tiễn và mang lại hiệu quả cao. Để thực hiện tốt các biện pháp này đòi hỏi giáo viên chủ nhiệm phải tìm hiểu rõ các đối tượng học sinh; bản thân giáo viên phải thay đổi để kiến tạo hạnh phúc; Xây dựng không gian lớp học an toàn, thân thiện, quan tâm xây dựng thông điệp năm học của lớp; đặc biệt phải thực hiện tốt các tiết học hạnh phúc; Bên cạnh những thuận lợi và khả thi của các nhóm biện pháp mà tôi đã áp dụng để “Xây dựng lớp học hạnh phúc hơn!” thì trong quá trình thực hiện cũng gặp một số hạn chế và khó khăn như: sự chia sẻ của một số phụ huynh có con hạn chế về sức khỏe như tăng động giảm chú ý, bố mẹ của các em không thừa nhận và cho đó là học sinh hiếu động nên hay tỏ thái độ nặng nề với các con,dẫn đến các em buồn, tổn thương Với khó khăn này, tôi đã kiên trì, động viên bố mẹ đưa con đi kiểm tra sức khỏe, xác định đúng tình trạng bệnh tật để phối hợp với cô giáo trong cách giáo dục các em. IV. KẾT LUẬN Có thể khẳng định rằng: “Xây dựng lớp học hạnh phúc”, “Trường học hạnh phúc” là một việc làm quan trọng, cần thiết trong xu thế giáo dục hiện nay; Từ thực tiễn công tác dạy học và chủ nhiệm lớp, tôi đã vận dụng các biện pháp cụ thể như: 1. Khảo sát, đánh giá cảm xúc, hoàn cảnh của học sinh; 2. Giáo viên thay đổi để kiến tạo hạnh phúc; 3. Xây dựng không gian lớp học, thông điệp năm học của lớp; 4. Thực hiện các “Tiết học hạnh phúc” Tất cả đều phù hợp với hoàn cảnh, đối tượng học sinh, phù hợp với môi trường, điều kiện của lớp nên đã “Làm cho lớp học hạnh phúc hơn!” đạt được mục tiêu mà tôi đề ra.Để có lớp học ngày càng hạnh phúc hơn thì thời gian tới cần tập trung một số vấn đề sau: Thứ nhất, cần thay đổi nhận thức, tư duy của mỗi cán bộ, giáo viên, quan tâm xây dụng môi trường, văn hoá lớp học, thay đổi phương thức tiếp cận học sinh, hiểu thông cảm, chia sẻ luôn tìm cách đem lại niềm vui cho học sinh trong học tập, sinh hoạt, tạo niềm vui cho học sinh là tạo niềm vui, hạnh phúc cho bản thân.
9. 9 Thứ hai, quá trình xây dưng lớp học hạnh phúc là nền tảng để xây dụng trường học hạnh phúc do đó cần sự lan toả, chung sức của mỗi người Thứ ba, nhiệm vụ xây dựng trường học hạnh phúc, lớp học hạnh phúc là tất yếu, nhưng phải đòi hỏi có thời gian, kiên trì và bằng cái tâm, tránh phô trương hình thức Thứ tư, tôi hi vọng rằng những bài học của bản thân trong xây dựng lớp học hạnh phúc trong thời gian qua dù nhỏ nhưng sẽ góp phầnbổ sung kinh nghiệm, lan toả thêm phong trào xây dựng “Trường học hạnh phúc” mà ngành đang tập trung thực hiện. Mặt khác, góp phần nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm theo hướng đổi mới giáo dục hiện nay. Mặc dù tôi đã áp dụng các biện pháp trên rất thành công đối với lớp học do tôi chủ nhiệm, nhưng chắc chắn rằng cũng sẽ có những hạn chế nhất định. Tôi rất mong được sự góp ý, chia sẻ của đồng nghiệp để các pháp này được nhân rộng.
10. 10 PHỤ LỤC 1. Mẫu khảo sát cảm xúc học sinh Yêu cầu: Hãy điền số thứ tự ưu tiên từ 1 đến 4 trước mỗi phương án trả lời trong các câu hỏi sau đây để nói lên cảm nghĩ của em. Câu 1: Trong các hoạt động ở trường, em thích nhất là hoạt động nào? Hoạt động giáo dục tập thể Hoạt động vui chơi Hoạt động học tập trên lớp Hoạt động tự chọn Câu 2: Điều gì làm cho em thấy vui vẻ khi tham gia các hoạt động đó? Nội dung hoạt động hấp dẫn Thái độ của cô giáo vui vẻ, thân thiện Các bạn cùng nhóm tích cực Khi tham gia hoạt động, em được thể hiện khả năng của mình Câu 3. Điều gì làm em cảm thấy không vui khi đến trường? Bài tập nhiều, khó Ít được vui chơi Ít được tham gia phát biểu Bị cô giáo, bạn bè phê bình Câu 4. Điều mong đợi của em mỗi ngày khi đến trường? a. Mỗi ngày đến trường đều hoàn thành các bài học b. Mỗi ngày đến trường đều được cô giáo, bạn bè khen ngợi c. Mỗi ngày đến trường đều được tham gia các trò chơi học tập d. Lớpemluônsạch, đẹp Câu 5. Khi họcnhóm, emvuinhấtvìđiềugì? Đượcthảoluậncùngbạn Đượctrìnhbày ý kiến Khôngphảiphátbiểu ý kiến Đượccácbạnkhen Câu 6. Emmongđợiđiềugìnhất ở côgiáolớpem? a. Trẻtrung, xinhđẹp b. Nghiêm khắc c. Hiền, thânthiện, vuivẻ d. Quan tâm, yêuthươnghọcsinh Câu 7. Emmongđợiđiềugìnhất ở bốmẹdànhchoem? Tặngquà Họctậpcùng con Mua nhiềusáchthamkhảo Khenngợikhi con đạtđiểmtốt